چهره شما
زمانی که نوزاد خواب کامل و راحتی را انجام داده حالا هیچ چیز به اندازه اینکه به شما و چهره‌تان خیره شود خوشحالش نمی‌کند. دلیل منطقی و قانع کننده‌ای نیز برای این منظور وجود دارد. اول آنکه قدرت تمرکز چشم نوزاد چیزی بین 25 تا 35 سانتیمتر است و این دقیقا همان فاصله معمول میان صورت نوزاد و صورت مادر در حین در آغوش گرفتنش است. از آن گذشته نوزادان بر اساس یک حس درونی علاقه زیادی به خیره شدن به صورت‌ها دارند. چهره‌ها برای نوزاد از اهمیت زیادی برخوردار است تا آنجاکه گفته می‌شود بخش مهمی از فعالیت‌های مغزی نوزاد صرف درک و پردازش چهره‌ها می‌شود. نوزاد در 2 ماهگی تقریبا می‌تواند چهره والدینش را از سایر چهره‌ها تشخیص دهد. او حتی می‌تواند نسبت به لبخندی که به او زده می‌شود واکنش نشان دهد. نکته جالب توجه دیگر این است که نوزاد ابتدا مجذوب اجزای خارجی صورت نظیر موها، چانه و شکل سر شده و در ادامه به اجزاء یعنی چشمها، بینی و ابروها خیره می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم برای نوزاد شکلک‌هایی با استفاده از تغییر حالت دادن بینی و چشمها ایجاد کنید تا بلافاصله واکنش توأم با خنده او را تحویل بگیرید.
رنگ قرمز
در طیف رنگ‌ها نوزاد به قرمز علاقه زیادی دارد. زمانی که شیء قرمز رنگی را در برابر نوزاد قرار می‌دهید او به هیجان آمده و از خود واکنش می‌دهد. در واقع می‌توان گفت رنگ قرمز در بین سایر رنگ‌ها برای نوزادی که تنها سه ماه از تولدش گذشته بیشترین حساسیت را به همراه دارد. باید به این نکته توجه کرد که نوزاد تازه به دنیا آمده تمامی رنگ‌ها را نمی‌بیند و این در حال است که در هفته‌های نخست علاقه‌های زیادی به الگوهای سیاه و سفید دارد. اما با رسیدن به سن چهار ماهگی گستره بینایی نوزاد تکمیل می‌شود به عقیده کارشناسان نوزادان رنگ‌های اصلی را بهتر تشخیص می‌دهند. بنابراین باید انتظار داشت که یک نوزاد توجه بیشتری به رنگ‌های قرمز و سبز و در ادامه آبی و زرد داشته باشد. از این رو کارشناسان اطفال توصیه می‌کنند که با قرار دادن نوزاد در برابر اجسام قرمز رنگ به نوعی بینایی وی را مورد سنجش قرار دهیم. همچنین توصیه می‌شود که محیط خواب و یا همان اتاق بازی نوزاد معمولا مملو از رنگ‌های اصلی از جمله قرمز باشد. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد حتی کودکانی که به مرحله خردسالگی رسیده‌اند در میان رنگ‌هایی که برای انتخاب خواهند داشت تمایل بیشتری به رنگ‌های روشن‌تر نظیر قرمز دارند.
چیزهای کوچک
تقریبا هر نوزادی که در ماه‌های نخست زندگی خود قرار دارد علاقه زیادی به چیزهای کوچک دارد. این موارد از گل‌های قالیچه و فرش گرفته تا پیچ‌های ریز و درشت اسباب بازی‌های الکترونیکی موجود در خانه می‌باشد. اما این سوال پیش می‌آید که چرا نوزادان به چنین چیزهای ریز و کوچکی علاقه زیادی دارند؟ دکتر «آلتمن» در این خصوص توضیح می‌دهد: نوزاد تازه به دنیا آمده تنها می‌تواند رنگ‌های سیاه و سفید را تشخیص دهد در واقع او دنیا را به شکل سیاه و سفید می‌بیند و با خیره شدن به چیزهای کوچک متوجه تضاد رنگی می‌شود به عقیده این کارشناس، نوزاد از خیره شدن به چیزهای کوچک و تلاش برای کنکاش در آنها احساس لذت می‌کند. والدین زیادی به کارشناسان اطفال مراجعه کرده و می‌گویند که نوزادشان علاقه زیادی به بازی کردن با چیزهای کوچک دارد. نوزادان دوست دارند انگشتانشان را بر روی این اشیا کوچک گذاشته و به نوعی آنها را معاینه کنند. نوزاد از گذراند وقت و بازی کردن با چیزهای کوچک احساس دل انگیزی پیدا می‌کند.
تولید سر و صدا
اگر در برابر کودک چند قابلمه و قاشق قرار دهید طولی نمی‌کشد که شاهد اجرای قطعات ناموزون و اما زیبای موسیقی توسط او خواهیم بود. نوزاد در چند ماه نخست زندگی علاقه زیادی به تولید سر و صدا آن هم با تکیه بر هر وسیله کوچک و بزرگی دارد. قاشق و قابلمه یکی از بهترین تفریحات و در عین حال بی‌خطرترین آنها است. هرگز در برابر نوزاد چنگال یا چاقو برای تولید سر و صدا و کوباندن آنها به قابلمه استفاده نکنید. در حالی که نوزاد از این کار لذت می‌برد، در واقع در حال توسعه مهارت‌های خود است. به بیان دیگر می‌توان گفت نوزاد در حال آموختن رابطه علت و معلولی است زیرا وقتی قاشقی را به قابلمه می‌کوبد صدایی تولید می‌شود و او برای درک بهتر این رویداد بار دیگر این کار را تکرار می‌کند. یادتان باشد نوزاد از تولید سر و صدا لذت می‌برد.
دالی بازی
از دالی بازی به عنوان یکی از رایج‌ترین و لذت بخش‌ترین سرگرمی‌ها میان کودک و والدینش یاد می‌شود. در حالی که بسیاری فکر می‌کنند این بازی تنها نوعی تفریح سرگرم کننده است اما از دید کارشناسان تربیت کودک، یکی از بهترین فعالیت‌ها برای آموزش مفاهیم مختلف به نوزاد است. زمانی که نوزاد به سن هشت یا نه ماهگی می‌رسد می‌داند که وقتی والدینش خود را در زیر پتو و یا پارچه‌ای بزرگ مخفی می‌کند نمی‌تواند آنها را ببیند و این در حالی است که والدین همچنین در آنجا حضور دارند. نوزاد انتظار می‌کشد و می‌داند که والدین در نهایت از زیر پتو و یا پارچه‌ای که زیر آن مخفی کرده‌اند خارج شده و او را هیجان زده خواهند کرد. در علم تربیت کودک به این فرآیند «دوام شی» گفته می‌شود. با این حال نوزاد چیزی درباره آن نمی‌داند و تنها از تکرار چند باره آن لذت می‌برد. نکته جالب توجه این است تا نوزاد پیش از هشت ماهگی همچنان فکر می‌کند که وقتی والدین او را نمی‌بیند آنها رفته‌اند اما نوزادی که به ده ماهگی رسیده است بخوبی می‌داند که با برداشتن پارچه از روی پدر و مادرش آنها را پیدا خواهد کرد زیرا می‌داند که آنها آنجا مخفی شده‌اند. بدین ترتیب نوزاد در دالی بازی به مهارت خاصی پیدا می‌کند. در ادامه بروز برخی از رفتارهای مرتبط با این بازی از سوی نوزاد شما را هیجان زده خواهد کرد زیرا خواهید دید که نوزاد به تنهایی و با مخفی کردن برخی از اسباب بازی‌ها در زیر پارچه‌ای کوچک خود را سرگرم خواهد کرد و جالب‌تر این که با خارج کردن آنها از زیر پارچه به دست خود، خود را تعجب زده می‌کند!
جیغ زدن
به طرز حیرت انگیزی نوزادان به جیغ زدن علاقه دارند. بسیاری از مادران از این نکته ابراز نگرانی و حتی شکایت می‌کنند که نوزاد هفت یا هشت ماهه‌شان در طول روز بارها جیغ می‌زنند. برای آنها جیغ زدن نوزاد آن هم با آن شدت که برای گوش آزار دهنده می‌رسد عجیب است. معمولا نوزادان به گونه‌ای جیغ می‌زنند که گویی با مشاهده فیلمی وحشتناک دچار وحشت شده‌اند و در حالی که از نوزاد می‌پرسیم که از دیدن چه چیزی وحشت کرده است او می‌خندد! پس هیچ گاه از جیغ زدن نوزادان نهراسید زیرا آنها از این کار لذت می‌برند. از سوی دیگر گرچه از دید شما به نظر می‌رسد که نوزاد عقل خود را ا دست داده اما او با جیغ زدن در حال کشف دنیای اطراف خود است. به عقیده کاشناسان تربیتی جیغ زدن در کنار گریه کردن، یکی از اصلی‌ترین راه‌های کشف دنیای اطراف است. حتی گفته می‌شود که جیغ زدن همچون گریه کردن تنهاترین راه‌های ارتباطی نوزاد با دنیای اطراف خود در ماه‌های اول زندگی خود است. گذشته از تمامی این موارد از جیغ زندن به عنوان ابتکار عمل نوزاد جهت جلب توجه اطرافیان و همچنین بررسی فرآیند علت و معلول یاد می‌شود.
آینه‌ها
کافیست نوزاد را در برابر آینه‌ای نشانده و ببینید که او چگونه از بازی کردن در دنیای مقابل خود لذت می‌برد. نوزاد به بازی کردن در برابر آینه به عنوان یک سرگرمی و تفریح هیجان انگیز نگاه می‌کند. در واقع باید گفت علاقه نوزاد به آینه با علاقه شدید او با چهره‌ها ارتباط تنگاتنکی دارد. پیش‌تر در مورد علاقه نوزاد به چهره‌ها صحبت کردیم و مشخص شد که نوزاد به چه دلیل به چهره‌های اطراف خود علاقه نشان می‌دهد. زمانیکه نوزاد در برابر آینه می‌نشیدند چهره خود را در آن مشاهده می‌کند و از این کار لذت می‌برد. نکته جالب توجه این است که در ابتدا نوزاد نمی‌داند آنچه را که در آینه می‌بینید خود اوست و فکر می‌کند که نوزاد دیگری را در آینیه می‌بیند و از آنجا که به چهره‌ها علاقه زیادی دارد، با دیدن چهره خود لبخند زده و احساس شادمانی می کند. مطالعات نشان می‌دهد که نوزاد تا 18 ماهگی نمی‌دانند که آنچه که در آیینه می‌بینند در واقع خودشان هستند.
کودکان بزرگتر از خود
وقتی نوزاد را برای تفریح و هواخوری به پارک می‌برید کافیست که به واکنش او نسبت به سایر کودکان و به خصوص کودکان بزرگتر از خود بسیار حساس است و از جست و خیز آنها لذت می‌برد حتی می‌توان گفت فعالیت بیشتر سایر کودکان در ذهن نوزاد همچون یک لامپ هزار واتی روشنایی ایجاد می‌کند! یکی از دلایلی که نوزاد به کودکان بزرگتر از خود علاقه نشان می‌دهد این است که آنها سر و صدای بیشتری تولید می‌کند و این هم یکی از همان چیزهایی است که نوزاد علاقه بیشتری به آن دارد، یعنی سر و صدا. به عقیده بسیاری از کارشناسان تربیتی، اینکه والدین معمولا با سر و صدای زیای با نوزاد خود بازی می‌کنند تاییدی بر این نکته است. مطالعات نشان می‌دهد نوزادان در واکنش به فعالیت و سر و صدای بیشتر کودکان بزرگتر از خود تحریک شده و شروع به تقلید از آنها می‌کنند. همچنین بزرگتر بودن اندام‌ها در کودکان بزرگتر در چشمها و گونه‌ها و همچنین پیشانی توجه نوزاد را به خود جلب می‌کنند. کودکان بزرگتر دنیایی از احساس و جنب و جوش هستند و قطعا این برای نوزادی که به آنها خیره شده است کافی است تا به هیجان آید.
جواهرات
فکر می‌کنید واکنش نوزاد به جواهرات یا همان فلزات و سنگ‌های قیمتی که برق می‌زنند و نور محیط را به زیباترین شکل ممکن منعکس می‌کنند چیست؟ ثابت شده که جذابیت ظاهری جواهرات کنجکاوی درونی نوزاد را تحریک می‌کند و هر چه ظاهر جواهرات درخشان‌تر و جذاب‌تر باشد، توجه نوزاد به آن بیشتر است. این وضعیت زمانی که جواهرات به کار گرفته می‌شوند (یعنی زمانی که مادر یا خواهر بزرگتر گردنبدی به گردن انداخته و یا از گوشواره‌هایش استفاده می‌کند) شدت بیشتری پیدا کرده و توجه نوراد را کاملا به خود جلب می‌کند. به طور طبیعی جواهرات نور محیط را منعکس می‌کنند و این برای چشمان نوزادی که به آنها خیره شده کافی است تا از آن لذت ببرد. توجه نوزاد به جواهرات معمولا از چهارماهگی آغاز می‌شود و این زمانی است که نوزاد متمرکز شدن بر روی اشیا مختلف ضمن عملکرد هماهنگ چشمها را آغاز می‌کند. در این دوره نوزاد رساندن خود به چیزهای مختلف و گرفتن آنها و حتی واردن کردن اشیا به دهان برای کشف ماهیتشان را آغاز کرده است. از این رو هر چیز جدید و متفاوت که به راحتی قابل دسترس بودن باشد برای نوزاد جذابیت دارد.
دستگاه کنترل تلویزیون
هر آن چیزی که مملو از چیزهای کوچک باشد برای نوزاد اهمیت، لذت و از همه مهمتر جذابیت دارد و دستگاه کنترل تلویزیون و سایر تجهیزات الکترونیکی مشابه از آن جمله محسوب می‌شود. زمانی که والدین با در دست گرفتن دستگاه کنترل شبکه‌های تلویزین را با یک اشاه کوچک تعویض می‌کنند، این نکته برای نوزاد اقدامی جالب و تحریک کننده محسوب می‌شود. از دستگاه کنترل در بسیاری از خانه‌ها به عنوان وسایل تفریح و سرگرمی والدین یاد می‌شود زیرا آنها با بازی با دکمه‌های آن از این گوشه دنیا به آن گوشه دنیا می‌روند. همین تعویض شبکه‌های تلویزینی برای نوزاد کافی است تا ضمن برانگیخته شدن کنجکاوی وی به دنبال تحلیل رابطه علت و معلولی باشد. در حقیقت نوزاد با در دست گرفتن دستگاه کنترل و بازی با آن تلاش می‌کند تا متوجه شود با فشردن هر دکمه، چه اتفاقی خواهد افتاد. این سطح از کنجاوی در 18 ماهگی به اوج خود می‌رسد و این در حالی است که نوزاد تلاش می‌کند هر آنچه که والدین انجام می‌دهند را تکرار کند. مثلا زمانی که مادر آشپزی می‌کند نوزاد نیز با جابجا کردن چیزهای کوچک در جایی کوچک نشان می‌دهد که نمی‌خواهد از مادرش عقب بماند.
قلقلک
تقریبا هر نوزادی قلقلک را دوست دارد. زمانیکه پدر و مادر انگشتشان را روی کف پا یا شکم نوزاد می‌کشند، معمولا واکنشی جز خنده‌های نوزاد را نمی‌بینند. وقتی که مادر با حرکت دادن انگشتان خود بر روی شکم نوزاد به او می‌گوید که «می‌خواهم تورا بگیرم» نوزاد احساس نوعی وحشت کرده و با خندیدن واکنش لازم را نشان می‌دهد. این نوع واکنش در چهار تا شش ماهگی رایج است. نوزادان لمس کردن و جلب توجه را دوست دارند. از دید کارشناسان قلقلک و درک آن اتفاقی اجتماعی در زندگی نوزاد محسوب می‌شود و خنده‌هایی که از جانب والدین و نوزاد رد و بدل می‌شود به تحکیم پیوند عاطفی آنها کمک بسیاری می‌کند.