آموزش لوس بزرگ نکردن بچه ها!

احتیاج کودک به محبت از نظر علمی قابل انکار نیست و طفل از مورد محبت قرار گرفتن احساس خوشحالی و صمیمیت می‌کند و نیازهای روحی‌اش برآورده می‌شود.

کودکان و به طور کلی همه انسان‌ها میل دارند از دیگران محبت ببینند و حتی در مواردی ممکن است برای جلب محبت دیگران به خود صدمه وارد آورند. همچنین او نیاز دارد احساس کند که مورد توجه و علاقه والدین و مورد تأیید و حمایت آن‌هاست.

کودک تشنه محبت و توجه پدر و مادرش است و به دنبال و جستجوی مرکز محبت است و از این راه می‌کوشد خود را تسکین بخشد.

تأثیر محروم کردن کودک از محبت

محروم کردن کودک از محبت والدین در دوره نوزادی تأثیر نامناسبی در رشد شخصیت او بر جای می‌گذارد. کودک در سال‌های اولیه زندگی رفتار والدین را بررسی می‌کند و از طریق کوشش و خطا فرا می‌گیرد که کدام رفتارش موجب جلب توجه والدین می‌شود. محبت نیاز اساسی و طبیعی

کودک و هر انسان دیگر است و اساس رشد و سعادت او بدان بستگی دارد.

محبت برای کودک یک نیاز مهم است از آن بابت که رشد جسمی و روانی او در سایه آن شکل می‌گیرد. طفلی که محبت نبیند، هرگز رشد نخواهد کرد. محبت، در رشد قوه تکلم بچه‌ها و جنبه اجتماعی حیات آنان تأثیر فراوانی دارد. در بعضی موارد دیده شده بچه‌هایی که نسبت به والدین خود محبت دارند، در زندگی شخصی بیشتر به اصول پایبند هستند. محبت به بچه‌ها باید به صورت احترام به آن‌ها و رعایت استقلال و آزادی ایشان ابراز گردد.

احتیاج به محبت

به گفته روان شناسان احتیاج به محبت امری دائمی است. در دوره بلوغ نیز بچه‌ها نیاز به محبت دارند. بچه‌هایی که از محبت والدین یا بزرگ‌سالان محروم هستند اغلب حالت طغیان، بی‌اعتنایی و خصومت نسبت به دیگران در آن‌ها ظاهر می‌گردد. کودک باید محبت را درک و لمس کند. بنابراین محبت‌های قلبی پدر و مادر کافی نیست. وقتی که محبت قلبی در قالب رفتار محبت آمیز مثل تشکر، بوسیدن، نوازش، اهدای جایزه و امثال آن بروز و ظهور کند برای کودک مفید است.

درک محبت از طرف کودکان در سنین مختلف متفاوت است. در هفت سال اول زندگی، محبت، بیشتر تکیه بر لذات حسی دارد و در دوره‌های بعدی، حفظ شخصیت از نظر نوجوانان و جوانان مهم است. بنابراین در هفت سال اول باید به صورت بوسیدن، نوازش کردن، اهدای خوراکی‌های خوشمزه و اسباب بازی‌های جالب ابراز گردد. ولی در نوجوانی محبت به صورت تشکر، احترام و تکریم شخصیت، حسن لباس، پذیرفته شدن از طرف دیگران و امثال آن موجبات رضایت آنان را فراهم می‌کند.

با این که سخن درباره محبت بسیار زیاد است، در عین حال محبت نباید مانعی برای امر و نهی باشد، یعنی والدین به خاطر رعایت اصل محبت، مجاز نیستند که از امر و نهی به موقع کودک خودداری کنند. محبت اگر جنبه افراطی پیدا کند موجبات پرتوقعی، متکی شدن، زبونی و… کودک را فراهم کند. بنابراین از افراط در محبت باید پرهیز کرد. از طرفی عدم ارضای این نیاز موجب انحراف کودک از مسیر عادی زندگی است.

محبتی که به کودک ابراز می‌شود

نوع محبتی که به کودک اعمال می‌شود باید دارای خصایصی باشد :

- محبت به کودک خواه از سوی والدین و خواه از طرف معلم یا دیگران باید راستین باشد.

- محبت باید به گونه‌ای باشد که او مزه آن را بچشد و این به هنگامی امکان‌پذیر است که ما عملاً محبت خود را به او نشان دهیم. بدینسان فقط دوست داشتن فرزند در دل و علاقمندی قلبی به او کافی نیست.

- محبت به کودک نباید بستگی به موقعیت او داشته باشد. به عبارت دیگر نباید به طفل ابراز محبت کرد از آن بابت که او زیباست، چشم و موی قشنگی دارد، رشدش خوب است و یا در منزل کارهایی انجام می‌دهد و…

محبتی که جان و تن انسان را شکوفا می‌کند، محبتی است معتدل و راستین و به دور از تکلف و تصنع و متناسب با سن و سال و وضع و حال کودک. چنین محبتی نباید به تبعیض آلوده شود، زیرا تبعیض در محبت میان فرزندان، مانند آن است که نسبت به برخی فرزندان افراط و نسبت به برخی تفریط در محبت شده باشد.

راه‌هایی برای ابراز محبت

برای مهرورزی نسبت به کودکان راه‌های بسیاری وجود دارد :

- به کودک سلام کنید، در میان جمع او را احترام کنید، او را ببوسید، درباره خواسته‌هایش توجه نشان دهید، سخنان و شکایاتش را بشنوید، اگر داستانی نقل می‌کند گوش دهید، آنجا که او می‌خندد شما هم بخندید، به او نشان دهید که از تأثر او متأثر می‌شوید و با او آنچنان رفتار کنید که احساس ستم نکند و خود را مظلوم نپندارد، گمان نکند که مقررات فقط درباره او اجرا می‌شود، فکر نکند که والدین آزادند و او در بند است و…

- گاهی مهرورزی به صورت رسیدن به او و به شکم اوست، زمانی خرید اسباب بازی و وسایلی که مورد علاقه اوست، گاهی دادن پول، خرج کردن در راه او، بیدار ماندن در بالای سرش به هنگام بیماری اوست و…

زیان‌های مهر ورزی

تأمین مهر طلبی کودک ضروری است، ولی اگر با مراعات‌هایی انجام نشود، زیان‌هایی به همراه خواهد داشت. در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

- طفل به همان میزان که محبت می‌بیند باید وادار شود که محبت را ابراز کند.

- اگر خواهان محبت والدین است باید نسبت به خواهر یا برادر کوچک‌تر هم علاقه نشان دهد. این امر را والدین با زبان کودکانه می‌توانند به او تفهیم کنند و رعایت آن را خواستار شوند.

- مهرورزی‌ها عملی باشد و کمتر زبانی، و به همین طریق در جنبه مهرخواهی از کودک، باید زمینه ملاطفت را ایجاد کنیم. کمتر بگوییم مهربان باش و بیشتر زمینه مهربان بودن او را فراهم سازیم.

- ابراز محبت والدین نسبت به کودکان در حضورشان باید یکسان باشد. زیرا گاهی محبت بیشتر از حد والدین درباره یک طفل باعث رنجش دیگر کودکان خانواده می‌گردد.

- مهرورزی والدین به کودکی در خانواده به گونه‌ای نباشد که او را جیره‌خوار کودک بزرگ‌تر سازد. چه بسیار والدینی که برای طفل کوچک خود هرگز اسباب بازی نو و تازه نمی‌خرند. بلکه او را وادار می‌سازند که با اسباب بازی کهنه فرزند بزرگ‌تر بازی کند و این موجب تأثر و کدورت‌هایی برای طفل خواهد بود و وضع به همین گونه است، در زمینه لباس کودک خردسال.

- هیچ یک از پدر یا مادر نکوشد که محبت و مهر کودک را انحصاری خود کنند و طفل را به سوی خود جلب کنند. این امر برای کودک بسیار خطرناک است به خصوص که اگر خطری متوجه فرد مورد علاقه انحصاری او گردد. میزان مهر و محبت کودک و دلبستگی او به پدر و مادر باید به میزان مساوی و با توزیع متعادل باشد.

- مهرورزی والدین نباید مانعی برای مصونیت کودک از امرها و نهی‌ها شود. آنجا که جای مهر است، باید مهربان بود و آنجا که جای امر و نهی است، باید همان را انجام داد.